Αποσπάσματα από την ιστορική εισήγηση του Γκεόργκι Δημητρόφ στο 7ο συνέδριο της Κομμουνιστικής Διεθνούς το 1935.
Μια από τις πιο αδύνατες πλευρές του αντιφασιστικού αγώνα των κομμάτων μας είναι, ότι δεν αντιδρούν αρκετά και έγκαιρα στη δημαγωγία του φασισμού και ότι συνεχίζουν μέχρι σήμερα να υποτιμούν το ζήτημα της πάλης ενάντια στη φασιστική ιδεολογία. Πολλοί σύντροφοι δεν πίστευαν ότι ένα τόσο αντιδραστικό έκτρωμα της αστικής ιδεολογίας, όπως είναι η ιδεολογία του φασισμού, που συχνά στον παραλογισμό της φτάνει ως την τρέλα, είναι γενικά ικανή να αποκτήσει επιρροή πάνω στις μάζες.
Αυτό ήταν μεγάλο λάθος. Η προχωρημένη σήψη του καπιταλισμού εισχωρεί στα κατάβαθα της ιδεολογίας του και του πολιτισμού του, ενώ η απελπιστική κατάσταση των πλατιών λαϊκών μαζών κάνει ορισμένα ευαίσθητα στρώματα να κολλάνε από τα ιδεολογικά απορρίματα της σήψης αυτής.
Δεν πρέπει σε καμιά περίπτωση να υποτιμάμε την αποτελεσματική ικανότητα της ιδεολογικής επιδημίας του φασισμού. Αντίθετα, εμείς πρέπει από την πλευρά μας να αναπτύξουμε μια πλατιά ιδεολογική πάλη, να χρησιμοποιούμε μια ξεκάθαρη, εκλαϊκευμένη επιχειρηματολογία, να πιάνουμε με κατανόηση την ιδιομορφία της εθνικής ψυχολογίας των λαϊκών μαζών.
Οι φασίστες κατακρεουργούν ολόκληρη την ιστορία του κάθε λαού, για να παρουσιαστούν σαν απόγονοι και συνεχιστές του κάθε τι ανώτερου και ηρωικού στο παρελθόν του και χρησιμοποιούν κάθε τι που ταπείνωνε και έθιγε τα εθνικά αισθήματα του λαού σαν όπλο ενάντια στους εχθρούς του φασισμού. Στη Γερμανία, εκδίδονται εκατοντάδες βιβλία, με μοναδικό σκοπό να πλαστογραφήσουν την ιστορία του γερμανικού λαού με φασιστικό τρόπο. Οι νιόβγαλτοι εθνικοσοσιαλιστές ιστοριογράφοι προσπαθούν να παρουσιάσουν την ιστορία της Γερμανίας σα να υπήρχε, βάσει μιας «ιστορικής νομοτέλειας», εδώ και 2.000 χρόνια, ένα κόκκινο νήμα, μια γραμμή εξέλιξης, που οδήγησε στην εμφάνιση ενός εθνοσωτήρα στο προσκήνιο της ιστορίας - ενός «Μεσσία» του γερμανικού λαού: του γνωστού «δεκανέα» αυστριακής καταγωγής! Στα βιβλία αυτά, οι μεγάλοι άντρες του παρελθόντος του γερμανικού λαού παρουσιάζονται σα φασίστες, ενώ τα μεγάλα αγροτικά κινήματα σαν άμεσοι πρόδρομοι του φασιστικού κινήματος.
Ο Μουσσολίνι προσπαθεί σπασμωδικά να κερδίσει από την ηρωική μορφή του Γκαριμπάλντι. Οι Γάλλοι φασίστες υψώνουν στη σημαία τους την Παρθένα της Ορλεάνης σαν ηρωίδα τους. Οι Αμερικάνοι φασίστες επικαλούνται τις παραδόσεις των αμερικάνικων πολέμων ανεξαρτησίας, τις παραδόσεις του Ουάσινγκτον, του Λίνκολν. Οι Βούλγαροι φασίστες εκμεταλλεύονται το εθνικοαπελευθερωτικό κίνημα της δεκαετίας του 70 (1870-1879) και των λαοφιλών ηρώων του κινήματος αυτού, Βασίλ Λέβσκι, Στεφάν Καράντσα και άλλων.
Κομμουνιστές που πιστεύουν, ότι όλα αυτά δεν έχουν σχέση με την υπόθεση της εργατικής τάξης, που δεν κάνουν τίποτα, για να φωτίσουν στις εργαζόμενες μάζες ιστορικά, πιστά, με πραγματικά μαρξιστικό, λενινιστικό - μαρξιστικό πνεύμα το παρελθόν του ίδιου τους του λαού, για να συνδέσουν τον τωρινό τους αγώνα με τις επαναστατικές παραδόσεις του λαού τους στο παρελθόν, τέτοιοι κομμουνιστές παρατάνε εθελοντικά ό,τι έχει αξία στο ιστορικό παρελθόν του έθνους στους φασίστες πλαστογράφους, για την αποβλάκωση των λαϊκών μαζών.
Όχι σύντροφοι! Μας αφορά κάθε σπουδαίο ζήτημα, όχι μόνο του παρόντος και του μέλλοντος, αλλά και του παρελθόντος του λαού μας. Εμείς οι κομμουνιστές δεν κάνουμε στενή πολιτική για τα συντεχνιακά συμφέροντα των εργατών. Εμείς δεν είμαστε περιορισμένα στελέχη συνδικάτων ή ηγέτες σε μεσαιωνικές γκίλντες χειροτεχνών και καλφάδων. Εμείς είμαστε εκπρόσωποι των ταξικών συμφερόντων της πιο σπουδαίας, της πιο μεγάλης τάξης της σύγχρονης κοινωνίας, της εργατικής τάξης, που η ιστορική αποστολή της είναι να απελευθερώσει την ανθρωπότητα από τα δεινά του καπιταλιστικού συστήματος. της εργατικής τάξης, που στο 1/6 της γης, έχει αποτινάξει κιόλας το ζυγό του καπιταλισμού και αποτελεί την τάξη που βρίσκεται στην εξουσία. Εμείς υπερασπιζόμαστε τα ζωτικά συμφέροντα όλων των καταπιεζόμενων εργαζόμενων στρωμάτων, που σημαίνει, της συντριπτικής πλειοψηφίας του λαού σε κάθε καπιταλιστική χώρα.
Εμείς οι κομμουνιστές είμαστε οι άσπονδοι, οι κύριοι αντίπαλοι του αστικού εθνικισμού σε όλες του τις παραλλαγές. Αλλά δεν είμαστε οπαδοί του εθνικού μηδενισμού και δεν πρέπει να παρουσιαζόμαστε σαν τέτοιοι. Το καθήκον της διαπαιδαγώγησης των εργατών και όλων των εργαζόμενων στο πνεύμα του προλεταριακού διεθνισμού, είναι ένα από τα θεμελιώδη καθήκοντα κάθε Κομμουνιστικού Κόμματος. Αλλά αυτός που πιστεύει, ότι το γεγονός αυτό του επιτρέπει ή τον προτρέπει, να μη δίνει δεκάρα για τα εθνικά αισθήματα των πλατιών εργαζόμενων μαζών, αυτός απέχει πολύ από τον πραγματικό μπολσεβικισμό, αυτός δεν έχει καταλάβει τίποτα από τη διδασκαλία του Λένιν και του Στάλιν για το εθνικό ζήτημα.
Ο Λένιν, που αγωνίστηκε πάντα αποφασιστικά και με συνέπεια ενάντια στον αστικό εθνικισμό, μας έδωσε στο άρθρο του «Για την εθνική περηφάνεια των Μεγαλορώσων» που έγραψε το 1914, ένα παράδειγμα, για το πώς να χειριζόμαστε σωστά το ζήτημα των εθνικών αισθημάτων. Γράφει:
«Είναι άραγε ξένο για μας, τους μεγαλορώσους συνειδητούς προλετάριους, το αίσθημα της εθνικής περηφάνειας; Φυσικά όχι! Αγαπούμε τη γλώσσα μας και την πατρίδα μας, περισσότερο απ' όλα δουλεύουμε για να ανεβάσουμε τις εργαζόμενες μάζες της (δηλαδή τα 9/10 του πληθυσμού της) στη συνειδητή ζωή των δημοκρατών και των σοσιαλιστών. Μας προξενεί τον πιο μεγάλο πόνο να βλέπουμε και να αισθανόμαστε σε πόση βία, καταπίεση και εξευτελισμό υποβάλλουν την όμορφη πατρίδα μας οι δήμιοι του τσάρου, το αρχοντολόι και οι κεφαλαιοκράτες. Είμαστε περήφανοι γιατί αυτή η βία βρήκε αντίσταση στον περίγυρό μας, σ' εμάς τους μεγαλορώσους, γιατί ο περίγυρος αυτός ανάδειξε τον Ραντίτσεφ, τους δεκεμβριστές, τους επαναστάτες - ραζνοτσίντσι του 1870 - 1880, γιατί η μεγαλορώσικη εργατική τάξη δημιούργησε το 1905 ένα ισχυρό επαναστατικό κόμμα μαζών (...)
Είμαστε γεμάτοι από αίσθημα εθνικής περηφάνειας, γιατί το μεγαλορωσικό έθνος δημιούργησε κι αυτό επαναστατική τάξη, απέδειξε κι αυτό ότι είναι ικανό να δώσει στη ανθρωπότητα μεγάλα πρότυπα αγώνα για την ελευθερία και το σοσιαλισμό και όχι μονάχα μεγάλα πογκρόμ, σειρές από κρεμάλες, μπουντρούμια, μεγάλους λιμούς και μεγάλη δουλοπρέπεια μπροστά στους παπάδες, τους τσάρους, τους τσιφλικάδες και τους κεφαλαιοκράτες.
Είμαστε γεμάτοι από αίσθημα εθνικής περηφάνειας και γι' αυτό ίσα - ίσα μισούμε ιδιαίτερα το δουλικό παρελθόν μας (...) και το δουλικό παρόν μας, όταν οι ίδιοι πάλι τσιφλικάδες με τη βοήθεια των κεφαλαιοκρατών, μας οδηγούν στον πόλεμο για να πνίξουμε την Πολωνία και την Ουκρανία, για να καταστείλουμε το δημοκρατικό κίνημα στην Περσία και στην Κίνα, για να δυναμώσουμε τη συμμορία των Ρωμανόφ, Μπομπρίνσκι, Πουρισκέβιτς, που ατιμάζει τη μεγαλορωσική εθνική μας αξιοπρέπεια».
Αυτά έγραφε ο Λένιν για την εθνική υπερηφάνεια.
Πιστεύω σύντροφοι, ότι δεν έκανα λάθος στη δίκη της Λειψίας, που στην προσπάθεια των φασιστών να βρίσουν το βουλγάρικο λαό σα βάρβαρο λαό, υπερασπίστηκα την εθνική τιμή των εργαζόμενων μαζών του βουλγάρικου λαού, που αγωνίζεται με αυταπάρνηση ενάντια στους φασίστες σφετεριστές, τους πραγματικούς άγριους και βάρβαρους, και όταν δήλωνα, ότι δεν έχω κανένα λόγο να ντρέπομαι που είμαι βούλγαρος, αλλά αντίθετα είμαι περήφανος που είμαι παιδί της ηρωικής βουλγάρικης εργατικής τάξης.
Σύντροφοι! Ο προλεταριακός διεθνισμός πρέπει ας πούμε να «εγκλιματιστεί» σε κάθε χώρα, ώστε να πιάσει βαθειές ρίζες στο πάτρειο έδαφος. Οι εθνικές μορφές της προλεταριακής ταξικής πάλης και του εργατικού κινήματος των διαφόρων χωρών, δεν αντιτίθενται στον προλεταριακό διεθνισμό. Αντίθετα, ακριβώς με τις μορφές αυτές μπορούμε να υπερασπιστούμε νικηφόρα και τα διεθνή συμφέροντα του προλεταριάτου.
Φυσικά, πρέπει πάντα και σε κάθε ευκαιρία να δείχνουμε στις μάζες και να τους αποδείχνουμε συγκεκριμένα, ότι η φασιστική μπουρζουαζία, με το πρόσχημα ότι υπερασπίζεται τα πανεθνικά συμφέροντα, πραγματοποιεί την εγωιστική της πολιτική καταπίεσης και εκμετάλλευσης του ίδιου της του λαού και καταλήστευσης και υποδούλωσης άλλων λαών. Αλλά δεν πρέπει να περιοριζόμαστε σ' αυτό. Πρέπει ταυτόχρονα, με την πάλη της ίδιας της εργατικής τάξης και με τις ενέργειες των Κομμουνιστικών Κομμάτων, να δείχνουμε, ότι το προλεταριάτο που ξεσηκώνεται ενάντια σε κάθε υποδούλωση και ενάντια σε κάθε εθνική καταπίεση, είναι ο μόνος γνήσιος αγωνιστής για την εθνική ελευθερία και την ανεξαρτησία του λαού. (...)
Ο προλεταριακός διεθνισμός όχι μόνο δεν αντιτίθεται στην πάλη των εργαζόμενων της κάθε χώρας για εθνική, κοινωνική και πολιτιστική ελευθερία, αλλά και, χάρη της διεθνούς προλεταριακής αλληλεγγύης και αγωνιστικής ενότητας, της εξασφαλίζει την υποστήριξη εκείνη, που είναι αναγκαία για τη νίκη στην πάλη αυτή. Μόνο σε στενότατη συμμαχία με τη νικηφόρα εργατική τάξη της μεγάλης Σοβιετικής Ένωσης μπορεί να νικήσει το προλεταριάτο των καπιταλιστικών χωρών. Μόνο σε κοινό αγώνα με το προλεταριάτο των ιμπεριαλιστικών χωρών μπορούν να κερδίσουν οι αποικιακοί λαοί και οι καταπιεζόμενες εθνικές μειονότητες την απελευθέρωσή τους. Μόνο μέσα από την επαναστατική συμμαχία της εργατικής τάξης των ιμπεριαλιστικών χωρών με το εθνικοαπελευθερωτικό κίνημα των αποικιών και εξαρτημένων χωρών, περνάει ο δρόμος για τη νίκη της προλεταριακής επανάστασης στις ιμπεριαλιστικές χώρες, γιατί, όπως μας διδάσκει ο Μαρξ,
«Ένας λαός που καταπιέζει άλλους λαούς, δεν μπορεί να είναι ελεύθερος».
Οι κομμουνιστές που ανήκουν σε ένα καταπιεζόμενο, εξαρτημένο έθνος, δεν μπορούν να εμφανιστούν με επιτυχία ενάντια στο σωβινισμό μέσα στις γραμμές του έθνους τους, αν ταυτόχρονα δεν δείξουν έμπραχτα στο μαζικό κίνημα, ότι αυτοί πραγματικά αγωνίζονται για την απελευθέρωση του έθνους τους από τον ξένο ζυγό. Από την άλλη πάλι μεριά, οι κομμουνιστές του έθνους-καταπιεστή δεν είναι σε θέση να διαπαιδαγωγήσουν τις εργαζόμενες μάζες του έθνους τους στο πνεύμα του διεθνισμού, όπως είναι απαραίτητο, αν δεν διεξάγουν αποφασιστικό αγώνα ενάντια στην πολιτική της καταπίεσης της «ίδιας τους» της μπουρζουαζίας, για το πλέριο δικαίωμα της αυτοδιάθεσης των υποδουλωμένων από αυτήν εθνών. Αν δεν το κάνουν αυτό, δε διευκολύνουν ούτε και τους εργαζόμενους του καταπιεζόμενου έθνους να ξεπεράσουν τις εθνικιστικές τους προκαταλήψεις.
Μόνο αν εμφανιζόμαστε με αυτό το πνεύμα, αν αποδείχνουμε πειστικά σε όλη μας τη μαζική δουλειά, ότι είμαστε το ίδιο ελεύθεροι τόσο από εθνικό μηδενισμό όσο και από αστικό εθνικισμό, μόνο τότε θα μπορέσουμε να διεξάγουμε έναν πραγματικά πετυχημένο αγώνα ενάντια στη σωβινιστική δημαγωγία των φασιστών.
Γι' αυτό, η σωστή και συγκεκριμένη εφαρμογή της πολιτικής σχετικά με το εθνικό ζήτημα των Λένιν-Στάλιν, έχει τεράστια σπουδαιότητα. Αυτή είναι οπωσδήποτε απαραίτητη προϋπόθεση για την επιτυχή πάλη ενάντια στο σωβινισμό, το κύριο όργανο της ιδεολογικής επίδρασης των φασιστών πάνω στις μάζες.
