Τον Αύγουστο του 1949 κλείνει η αυλαία της πάλης του ΔΣΕ με την υποχώρηση του, στην Αλβανία. Για 3,5 χρόνια, ο ΔΣΕ βρέθηκε σε ευθεία αναμέτρηση με τον αγγλικό και αμερικάνικο ιμπεριαλισμό και τον ντόπιο μοναρχοφασισμό, για να πάρουν σάρκα και οστά οι ανεκπλήρωτοι πόθοι του λαού μας, για μια Ελλάδα της λευτεριάς, της προκοπής, της ανεξαρτησίας με τον ίδιο αφέντη στον τόπο του. Πιάνοντας το κόκκινο νήμα από εκεί που το άφησε το ΕΑΜ, ο ΕΛΑΣ και η ΕΠΟΝ, πότισε τα βουνά της χώρας μας με το αίμα χιλιάδων αγωνιστών, εκείνων των αγωνιστών που έγραψαν τις πιο λαμπρές σελίδες ηρωισμού και αυτοθυσίας στην σύγχρονη ελληνική ιστορία. Τα ένδοξα πεδία των μαχών, από τη Βόρεια Ελλάδα και την Ήπειρο ως τη Ρούμελη και την Πελοπόννησο, στο Γράμμο, στο Βίτσι, στη Μουργκάνα, στο Μάλι-Μάδι, πιστοποιούν αυτήν την αλήθεια.
Αναμφίβολα, η πάλη του ΔΣΕ αποτελεί την κορυφαία στιγμή της ταξικής πάλης στη χώρα μας. Γι’ αυτό συγκεντρώνει τα πιο λυσσασμένα πυρά της αστικής προπαγάνδας, μέσω της οποίας οι εχθροί του λαϊκού κινήματος με την αντικομμουνιστική παραχάραξη της ιστορίας προσπαθούν να σπιλώσει τον αγώνα του ΔΣΕ και να σβήσουν την προοπτική της εθνικής ανεξαρτησίας του λαού μας. Αντίστοιχα, οι διάφοροι ψεύτικοι φίλοι του λαού και του κινήματος, όλα τα εχθρικά προς τον Μαρξισμό-Λενινισμό κόμματα και ρεύματα, με το ένα χέρι βγάζουν λαθεμένη όλη τη γραμμή που γέννησε τα δύο αντάρτικα της δεκαετίας του ’40 και με το άλλο τιμούν υποκριτικά τον ηρωικό αγώνα του ΔΣΕ.
Αντίθετα με όλους αυτούς, οι κομμουνιστές αναγνωρίζουν ότι οι νικητές του 1949 -ο ιμπεριαλισμός και η ντόπια ολιγαρχία- συνεχίζουν να φέρνουν νέα δεινά στον τόπο και στο λαό. Η κυριαρχία αυτών είναι η ιστορική συνθήκη που έκανε αναγκαίο τον ΔΣΕ και υπάρχει ακόμα. Γι’ αυτό είναι καθήκον να σκύψουμε στον αγώνα του ΔΣΕ, να εμπνευστούμε από αυτόν, αλλά και να διδαχθούμε από τα λάθη. Να βγάλουμε λοιπόν τα κατάλληλα συμπεράσματα που είναι χρήσιμα για το σήμερα και το αύριο του αγώνα μας.
Η απελευθέρωση και η επέμβαση του αγγλικού ιμπεριαλισμού
Το τέλος της Κατοχής, τον Οκτώβρη του 1944, βρίσκει το ΚΚΕ πανίσχυρο. Το ΕΑΜ, που έχει συγκροτηθεί με δική του πρωτοβουλία, είχε ήδη απελευθερώσει περιοχές της χώρας, είχε προσφέρει χιλιάδες νεκρούς και είχε αγκαλιαστεί από όλο το λαό. Και όλα αυτά, ενώ τα παλιά αστικά κόμματα είτε μετατράπηκαν σε συνεργάτες των Ναζί, είτε στην «καλύτερη» αναχώρησαν μαζί με τον βασιλιά για το Κάιρο της Αιγύπτου. Τότε ακριβώς, την ώρα της απελευθέρωσης, ο αγγλικός ιμπεριαλισμός επεμβαίνει στην Αθήνα τον Δεκέμβρη του 1944, για να μην αφήσει το λαό μας, συσπειρωμένο στο ΕΑΜ, να καθορίσει ο ίδιος τις τύχες του. Παρεμβαίνει για να πάρει αυτός τη λεία και να επαναφέρει στην εξουσία τους απόντες και τους προδότες του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα. Η γραμμή της ηγεσίας του ΚΚΕ από την περίοδο της Κατοχής και κατά την απελευθέρωση, ενώ γενικά είναι σωστή, βλέπει με λαθεμένο τρόπο το πρόβλημα του αγγλικού ιμπεριαλισμού. Θεωρούσε πως «δεν μπορούμε να τα βγάλουμε πέρα με τους Άγγλους» και γι’ αυτό πρέπει να παλέψουμε για την «εθνική ενότητα» (με κόμματα και πρόσωπα-απόντες του αγώνα), ώστε να «εξασφαλιστεί η ομαλή εξέλιξη». Οι προδοτικές συμφωνίες του Λιβάνου, της Γκαζέρτας και η πλήρης συνθηκολόγηση της Βάρκιζας αποτελούν καρπούς αυτής της γραμμής. Το ηρωικό ΚΚΕ έστησε ένα από τα μεγαλύτερα εθνικοαπελευθερωτικά αντάρτικα κινήματα, ωστόσο η οπορτουνιστική πολιτική της ηγεσίας του έδωσε την ευκαιρία στους πρώην ταγματασφαλίτες και απόντες του αγώνα να ξαναβρεθούν στην εξουσία. Κι επειδή αυτοί είχαν πλήρη συνείδηση των σκοπών τους -την εδραίωση της εξουσίας του ιμπεριαλισμού και του ντόπιου μοναρχοφασισμού- ξεκινούν ένα απίστευτο κυνήγι αριστερών, κομμουνιστών, πατριωτών, εναντίον όλων αυτών που είχαν πολεμήσει λίγο πριν τους Ναζί κατακτητές.
Ο μονόπλευρος «εμφύλιος» πόλεμος ξεκινά το 1945
Οι νέοι λοιπόν κατακτητές, οι Άγγλοι, βρίσκουν δουλειά στους πρώην συνεργάτες των Ναζί και όλοι μαζί ξεκινούν ένα όργιο τρομοκρατίας σε βάρος του ελληνικού λαού. Οι ομάδες Χ, ΜΑΥ (Μονάδες Ασφαλείας Υπαίθρου) και πολλές ακόμα, σκοτώνουν, βιάζουν, ληστεύουν. Από την Βάρκιζα ως τις νόθες εκλογές της 31ης Μάρτη 1946, ο απολογισμός είναι βαρύς: 1.289 φόνοι, 6.671 τραυματισμοί, 31.632 βασανισμοί, 84.931 συλλήψεις, 8.624 φυλακίσεις, 18.767 λεηλασίες-καταστροφές, 509 απόπειρες δολοφονιών, 165 βιασμοί γυναικών (τα στοιχεία αυτά είναι παρμένα από τη «Μαύρη Βίβλο» που εξέδωσε το ΕΑΜ). Την ίδια περίοδο δρουν στη χώρα μας 206 μοναρχοφασιστικές συμμορίες. Είναι φανερό ότι ο «εμφύλιος» πόλεμος επιβλήθηκε από τον αγγλικό ιμπεριαλισμό και τους ντόπιους συνεργάτες του, οι οποίοι, ενώ το ΚΚΕ είχε δώσει τα όπλα και εφάρμοζε τις συμφωνίες, έπραξαν τα παραπάνω για να συντρίψουν το λαϊκοδημοκρατικό κίνημα και να υποτάξουν τον αδούλωτο ελληνικό λαό.
Δεν θα μπορούσαν βέβαια αγωνιστές να δεχτούν παθητικά αυτήν την κατάσταση σφαγής τους. Αυτήν την περίοδο, ιδιαίτερα στην ύπαιθρο, ομάδες ανταρτών προσπαθούν να αμυνθούν. Το ΚΚΕ στη 12η Ολομέλεια της Κεντρικής Επιτροπής τον Ιούλη 1945 και στο 7ο συνέδριο του Οκτώβρη αποφασίζει, μεταξύ άλλων, «να αντιμετωπίσει με τη μαζική λαϊκή αυτοάμυνα την μοναρχοφασιστική δολοφονική τρομοκρατία». Στη συνέχεια, η 2η Ολομέλεια της ΚΕ θα αποφασίσει την αποχή από τις νόθες εκλογές της 31ης Μάρτη 1946 και τον προσανατολισμό προς τον ένοπλο αγώνα. Σε αυτά τα πλαίσια, ανήμερα των εκλογών της 31 Μάρτη, πραγματοποιείταιη πρώτη αποφασιστική επίθεση ομάδας ανταρτών στο Λιτόχωρο Πιερίας.
«Βροντάει ο Όλυμπος και πάλι...»
Τους επόμενους μήνες, συνεχίζεται η δράση διάφορων αντάρτικων ομάδων. Οι ανάγκες του αγώνα επιβάλλουν όμως να δημιουργηθεί ένα ενιαίο διοικητικό κέντρο κι ένας ενιαίος στρατός. Στις 28 Οκτώβρη 1946 συγκροτείται στην Τσούκα Αντιχασίων το Γενικό Αρχηγείο Ανταρτών και αμέσως μετά θα πάρει το όνομα Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας(ΔΣΕ). Ο ΔΣΕ δημιουργήθηκε και άπλωσε τη δράση του σε όλη τη χώρα του τελευταίους μήνες του 1946, κόντρα στο Γ΄ Ψήφισμα του Ιούλη 1946 το οποίο νομιμοποιούσε τις εκτελέσεις μελών και φίλων του ΚΚΕ. Στη Βόρεια και στην Κεντρική Ελλάδα, δεν αφηνόταν πλέον αναπάντητες οι επιθέσεις των συμμοριών. Η σημαία της εθνικής ανεξαρτησίας ξανασηκώθηκε και αναπτερώθηκε η ελπίδα του λαού να ζήσει ελεύθερος.
Η επέμβαση του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού
Το 1947, αντανακλώντας τους παγκόσμιους συσχετισμούς, πραγματοποιείται η αλλαγή φρουράς και στη χώρα μας. Από τον αγγλικό περνάει στον αμερικάνικο ιμπεριαλισμό. Το Μάρτη εξαγγέλλεται το «Δόγμα Τρούμαν». Ο Τρούμαν διακήρυξε ανοιχτά την επέμβαση στην Ελλάδα και το στήσιμο προγεφυρώματος απέναντι στην ΕΣΣΔ. Εκπονείται το Σχέδιο Μάρσαλ -σχέδιο οικονομικής υποδούλωσης στις ΗΠΑ διάφορων χωρών της Ευρώπης. Αντίστοιχα, υπογράφτηκε η Ελληνοαμερικάνικη συμφωνία που μετέτρεψε τη χώρα σε προτεκτοράτο των ΗΠΑ. Ο «Εθνικός» Στρατός ενισχύθηκε με πάνω από 5.000 φαντάρους και στελέχη του αμερικανικού στρατού και εκατοντάδες χιλιάδες τόνους πολεμικού υλικού, συνολικού ποσού 50.000 δολλαρίωντότε(αντίστοιχα: 200.000 δολλάρια σήμερα). Κατόπιν, άλλα από τα αγαθά της αμερικανικής βοήθειας προς την Ελλάδα ήταν και οι βόμβες ναπάλμ που ρίχτηκαν πρώτη φορά στο Γράμμο, αλλοιώνοντας τον φλοιό του. Όπως επίσης και η Μακρόνησος, το ελληνικό Νταχάου, αλλά και τα παιδομαζώματα της βασίλισσας Φρειδερίκης, η οποία οδηγούσε τα παιδιά σε αντίστοιχα Μακρονήσια, στα «Ιδρύματα»-Κολαστήρια.
«Όλοι στ’ άρματα, όλα για τη νίκη!»
Ο ΔΣΕ λοιπόν βρίσκεται αντιμέτωπος ανοιχτά με τον αμερικάνικο ιμπεριαλισμό. Επιστέγασμα της πάλης του είναι η δημιουργία της Προσωρινής Δημοκρατικής Κυβέρνησης (ΠΔΚ) στις απελευθερωμένες περιοχές τον Αύγουστο 1947, που ανάλαβε να προωθήσει το λαϊκοδημοκρατικόέργο(διανομή της γης κ.ά.). Τον Σεπτέμβρη, η 3η Ολομέλεια της ΚΕ αποφασίζει: «να μετατοπιστεί αποφασιστικά το κέντρο βάρους για όλη την κομματική δουλειά στο στρατιωτικοπολεμικό τομέα, για την ανάδειξη του ΔΣΕ στη δύναμη εκείνη που θα φέρει στο πιο σύντομο χρονικό διάστημα στη δημιουργία της Λεύτερης Ελλάδας, βασικά σ’ όλες τις περιοχές της Βόρειας Ελλάδας». Το Γενάρη του 1948 πραγματοποιείται η σύσκεψη πολιτικών και στρατιωτικών στελεχών του ΔΣΕ που επεξεργάστηκε στρατιωτικά λάθη και αδυναμίες και σχετικά πολιτικοστρατιωτικά ζητήματα. Η σύσκεψη κλείνει με το σύνθημα «όλοι στ’ άρματα, όλα για τη νίκη» και δίνει ώθηση στον αγώνα του ΔΣΕ. Στις μάχες της επόμενης περιόδου σε Θράκη-Μακεδονία ο αστικός στρατός καθηλώνεται χωρίς να πετυχαίνει τα σχέδια του, ωστόσο η έλλειψη εφεδρειών του ΔΣΕ, δεν επιτρέπει ένα αποφασιστικό χτύπημα κατά του εχθρού.
Αξιοσημείωτες μάχες αυτής της περιόδου είναι αυτές στη Μουργκάνα, που σε πρώτη φάση είναι νικηφόρες για τον ΔΣΕ. Η εποποιία του Γράμμου το καλοκαίρι του 1948 όταν μερικές χιλιάδες αντάρτες του ΔΣΕ (ταλαιπωρημένοι και με κακό οπλισμό) άντεξαν 70 μέρες απέναντι σε δεκάδες χιλιάδες του Κυβερνητικού Στρατού, άρτια εξοπλισμένους. Το ίδιο και στον ελιγμό στο Βίτσι, αμέσως μετά, όπου τα σχέδιο του κυβερνητικού στρατού ανατράπηκαν, στο βαθμό όπου ο ΔΣΕ είχε εκεί την πρωτοβουλία, αν και υποχωρούσε! Την ίδια περίοδο η ηρωική αντεπίθεση στο Μάλι-Μάδι έφερε μια αποφασιστική νίκη του ΔΣΕ σε βάρος των υπέρτερων από κάθε άποψη δυνάμεων του εχθρού. Μετά από την ήττα του κυβερνητικού στρατού στο Μάλι-Μάδι θα υπάρξουν μαζικές λιποταξίες στις γραμμές του, καθαιρέσεις ανώτερων αξιωματικών, ενώ ήταν τέτοιος ο κλονισμός στις τάξεις του εχθρού όπου ο Αμερικανός αρχιστράτηγος Βαν Φλιτ δήλωσε σε σύσκεψη στρατιωτικών στην Καστοριά: «...διερωτήθη αν δεν έμενε πλέον στους αμερικανούς, παρά να αναχωρήσουν» (από το βιβλίο «Φωτιά και Τσεκούρι» του δεξιού, αντικομμουνιστή πολιτικού Ε.Αβέρωφ).
Η ήττα και η υποχώρηση του ΔΣΕ
Μετά τις ηρωικές μάχες του 1948, το 1949 ανοίγει με την 5η Ολομέλεια της ΚΕ που συνδέει την τύχη του μοναρχοφασισμού και της αμερικανοκρατίας στην Eλλάδα με τη μαχητική ικανότητα του ΔΣE και την εξασφάλιση των στρατηγικών εφεδρειών. Τελικά και λόγω της προδοσίας του Τίτο που είχε κλείσει τα σύνορα για τον ΔΣΕ, η πλάστιγγα θα γείρει προς τον κυβερνητικό στρατό. Συντρίβει τον ΔΣΕ σε Ρούμελη και Ανατολική Μακεδονία-Θράκη και ρίχνει όλα τα πυρά στις τελικές μάχες σε Γράμμο-Βίτσι το καλοκαίρι του 1949. Νέες λαμπρές σελίδες ηρωισμού γράφονται, αλλά τελικά στις 27 Αυγούστου καταρρέει το μέτωπο και τις επόμενες μέρες ο ΔΣΕ υποχωρεί στη Λαϊκή Δημοκρατία της Αλβανίας.
Η επόμενη μέρα
Η επόμενη μέρα βρίσκει τη χώρα κατεστραμμένη με το λαό να ζει μέσα σε συνθήκες ακραίας φτώχειας. Ανοίγεται η περίοδος της αμερικανοκρατίας, με την Ελλάδα προτεκτοράτο των ΗΠΑ σε όλα τα επίπεδα. Το λαϊκοδημοκρατικό και το κομμουνιστικό κίνημα είχαν ηττηθεί στρατιωτικά, όχι όμως πολιτικά. Οι κομμουνιστές, οι δημοκράτες, οι αγωνιστές θα ξαναβγούν άμεσα μπροστά σε όλους τους οικονομικούς και πολιτικούς αγώνες της περιόδου και ο λαός θα συνεχίσει να ακουμπάει στο κομμουνιστικό κίνημα με το οποίο έχει δημιουργήσει ακατάλυτους δεσμούς αίματος.Γι’ αυτό το καθεστώς της αμερικανοκρατίας συνεχίζει το πογκρόμ σε βάρος των κομμουνιστών, των δημοκρατών, των πατριωτών. Αυτοί, στη Μακρόνησο και στους άλλους τόπους εξορίας, θα γράψουν νέες σελίδες ηρωισμού. Το αδιάλλακτο πνεύμα των κομμουνιστών προσωποποιείται στον κομμουνιστή ηγέτη Νίκο Μπελογιάννη, ο οποίος έδωσε τη ζωή του, για να μείνει ανοιχτός ο δρόμος του αγώνα για μια Ελλάδα Λεύτερη, Ανεξάρτητη, Σοσιαλιστική.
Ωστόσο, αυτό που δεν κατάφερε με τις διώξεις ο ιμπεριαλισμός και η ντόπια αντίδραση, δηλαδή το να λυγίσει τους κομμουνιστές για να αμαυρώσει την προοπτική της λευτεριάς για το λαό μας, το κατάφερε ο ρεβιζιονισμός(αναθεώρηση), ξεριζώνοντας την επαναστατική ψυχή του ΚΚΕ. Μετά το 20ο Συνέδριο του ΚΚΣΕ επιβάλλεται στο διεθνές κομμουνιστικό κίνημα μια καταστροφική γραμμή, που αντί για την επανάσταση προβάλλει το «ειρηνικό-κοινοβουλευτικό πέρασμα στο σοσιαλισμό». Αντίστοιχα, στο ΚΚΕ πραξικοπηματικά στην 6η Ολομέλεια της ΚΕ το Μάρτη του 1956 επιβάλλεται αυτή η γραμμή και καθαιρείται ο ΓΓ Ν.Ζαχαριάδης. Η κατοπινή ηγεσία του ΚΚΕ, των Κολιγιάννη-Παρτσαλίδη θεώρησε ότι ο αγώνας του ΔΣΕ ήταν ανώριμος και τυχοδιωκτικός. Αυτή η γραμμή άρνησης στην ουσία του επαναστατικού αγώνα του ΔΣΕ κυριαρχεί όλες τις επόμενες δεκαετίες στο ΚΚΕ, το οποίο μετατράπηκε σε ένα ρεφορμιστικό κόμμα.
Σήμερα
71 χρόνια μετά, ο διεθνής ορίζοντας έχει σκοτεινιάσει. Ο κίνδυνος του πολέμου και παγκόσμια και ιδιαίτερα στην περιοχή μας είναι πιο έντονος. Τα δεσμά της εξάρτησης και από τον αμερικάνικο ιμπεριαλισμό στη χώρα μας είναι πιο σφιχτά. Ο λαός μας στενάζει κάτω από την κυριαρχία του ιμπεριαλισμού και της ντόπιας ολιγαρχίας, οι οποίοι επιβάλλουν συνεχώς αντιλαϊκά μέτρα, έχουν εκτινάξει τη φτώχεια και την ανεργία για το λαό. Σαν να μην έφταναν όλα αυτά, η χώρα μας έχει μετατραπεί σε έναν απέραντο αμερικανονατοϊκό στρατόπεδο, με στρατιωτικές βάσεις σε όλη τη χώρα. Απέναντι σε όλα αυτά, είναι επιτακτική η ανάγκη να ανασυγκροτηθεί το κομμουνιστικό κίνημα και να ανασυσταθεί ένα πραγματικό κομμουνιστικό κόμμα, με τη θετική εμπειρία και χωρίς τα λάθη του ΚΚΕ που έφτιαξε τον ΔΣΕ. Με αυτά τα πολιτικά συμπεράσματα συμμετέχουμε στους αγώνες του σήμερα. Τιμάμε τον αγώνα του ΔΣΕ δίνοντας όλες μας τις δυνάμεις στον αγώνα για Ψωμί, Δουλεία, Δημοκρατία, Εθνική Ανεξαρτησία και Σοσιαλισμό.
Κείμενα - Επιμέλεια
Γιώργος Ρ.
