1. Η υπογραφή της συμφωνίας EastMed
Υπογράφηκε χθες (2/01) η συμφωνία για την κατασκευή του αγωγού EastMed μεταξύ Μητσοτάκη, Αναστασιάδη και Νετανιάχου, οι οποίοι τον χαρακτηρίζουν ως «ένα άξονα σταθερότητας και συνεργασίας στην Ανατολική Μεσόγειο με ιδιαίτερη σημασία για την Ευρώπη». Πρόκειται βασικά για τον αμερικανικών συμφερόντων –και όχι μόνο- αγωγό φυσικού αερίου, μήκους περίπου 1.900 χιλιομέτρων, που θα ξεκινήσει από τα κοιτάσματα φυσικού αερίου στην Ν.Α. Μεσόγειο μέχρι το σημείο διασύνδεσης με τους αγωγούς της Ευρώπης. Η ψήφιση του νόμου «EastMed Act» από τη Βουλή των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ, μόλις πριν δύο εβδομάδες, δίνει προβάδισμα στην τριμερή Συμφωνία Ελλάδας-Κύπρου- Ισραήλ, έναντι τόσο του αγωγού SCPX-TANAP-ΤΑΡ (Αζερμπαϊτζάν- Τουρκία- Ελλάδα, Αλβανία, Ιταλία), όσο και του ρωσογερμανικών συμφερόντων αγωγού Nord Stream. Η κίνηση αυτή του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού, ήδη εγείρει μία σειρά ισχυρών αντιδράσεων από Ρωσία, Γερμανία και Τουρκία. Ωστόσο, στο πρωτοχρονιάτικο μήνυμά του, ο Τούρκος πρόεδρος δήλωσε ότι με την πρόσφατη τουρκο-λιβυκή συμφωνία εξουδετέρωσε κάθε προσπάθεια περιορισμού της Τουρκίας από τις πλουτοπαραγωγικές περιοχές της Μεσογείου και πως για οποιαδήποτε ενέργεια θα πρέπει πρώτα να ζητηθεί η έγκριση της Τουρκίας…
Γίνεται ολοφάνερο πως οι αντιθέσεις μεταξύ των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων και των αστικών τάξεων, Ελλάδας και Τουρκίας οξύνονται επικίνδυνα, βάζοντας σε δοκιμασία την ειρήνη ανάμεσα στους λαούς. Σε αυτά τα πλαίσια και ανεξάρτητα από την εκδήλωση οποιουδήποτε θερμού επεισοδίου, ήδη γίνεται λόγος για την προσφυγή Ελλάδας και Τουρκίας στο Διεθνές Δικαστήριο των Ηνωμένων Εθνών, που εδρεύει στη Χάγη της Ολλανδίας. Εκεί, πιστεύεται ότι θα διευθετηθούν νομικά οι «εκκρεμότητες» των εμπλεκομένων μερών και ειδικότερα η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας, η θέσπιση και τα όρια των ΑΟΖ, η αμφισβητούμενη κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα πάνω σε δεκάδες νησιά και βραχονησίδες του Αιγαίου από την Άγκυρα, ιδιαίτερα μετά το «Μνημόνιο Κατανόησης» μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης.
2. Το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης
Είναι σκόπιμο να σημειώσουμε εκ προοιμίου ότι αυτό το Διεθνές Δικαστήριο, παρά την προβολή του ως δήθεν «οικουμενικού θεσμού», άγεται και φέρεται από τις παντοειδείς ιμπεριαλιστικές πολιτικές σκοπιμότητες και συμφέροντα που ακυρώνουν ουσιαστικά τη δικαιοδοτική λειτουργία του. Οι εκδιδόμενες αποφάσεις λαμβάνονται «μυστικά» και κατά πλειοψηφία και είναι υποχρεωτικές. Αντίθετα, οι γνωμοδοτήσεις δεν έχουν δεσμευτικό χαρακτήρα. Όλες οι χώρες που έχουν συνυπογράψει το καταστατικό του Δικαστηρίου μπορούν να παραπέμψουν σε αυτό οποιαδήποτε υπόθεση. Μπορούν επίσης και να προσφύγουν και χώρες που δεν έχουν προσυπογράψει το καταστατικό σύμφωνα πάντα με τους όρους που καθορίζει το Συμβούλιο Ασφαλείας. Εξ άλλου μία τέτοια προσφυγή, δύο εξαρτημένων από τον ιμπεριαλισμό, αστικών τάξεων, ουσιαστικά σημαίνει αντιδραστικό συμβιβασμό, κάτω από ένα ήδη προκαθορισμένο πλαίσιο συμφερόντων. Εκείνο που απομένει, είναι να προσδιοριστεί το μέγεθος των ωφελημάτων της κάθε άρχουσας τάξης, ή πιο απλά ο βαθμός εκχώρησης (διάβαζε ξεπουλήματος) εθνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων από την κάθε αστική τάξη, σε βάρος προφανώς των λαϊκών συμφερόντων. Και αυτό αποβαίνει πάντα σε βάρος του πιο αδύναμου κρίκου.
3. Στο επίκεντρο τα ελληνοτουρκικά ζητήματα.
Κι επειδή το θέμα άπτεται των ελληνοτουρκικών προβλημάτων, είναι χρήσιμο να γίνει μία συνοπτική αναφορά στα ελληνοτουρκικά ζητήματα. Η ρίζα των προβλημάτων ξεκινά από την αμερικανοστήρικτη τουρκική εισβολή το 1974, την κατοχή και τον εποικισμό του 40% της Κύπρου, και συνεχίζεται με την ενδοτική στάση των ελληνικών κυβερνήσεων στις τουρκικές παραβιάσεις- παραβάσεις του θαλάσσιου και εναερίου χώρου, την αποφυγή επέκτασης των χωρικών υδάτων στα 12 μίλια και το casus belli της Άγκυρας το 1995, τη Συμφωνία στη Σύνοδο του ΝΑΤΟ στη Μαδρίτη το 1997 που αναγνώριζε τα «νόμιμα ζωτικά συμφέροντα της Τουρκίας στο Αιγαίο», καθώς και για τις «εκκρεμείς συνοριακές διαφορές Ελλάδας-Τουρκίας» στη Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε. στο Ελσίνκι, που θα τις «έλυνε» το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης.
Οι χάρτες που παρουσιάζονται επίσης από την τουρκική κυβέρνηση, επεκτείνουν τα σύνορα της Τουρκίας συμπεριλαμβάνοντας την Κύπρο, τη Θράκη, νησιά του Αιγαίου. 152 νησιά, νησίδες, βραχονησίδες και μικρά νησιωτικά συμπλέγματα -μεταξύ αυτών και αρκετά κατοικημένα- του Αιγαίου και του Κρητικού Πελάγους, χαρακτηρίζονται τουρκικά εδάφη και «γκριζάρονται» με συνεχείς παραβιάσεις στη θάλασσα και τον αέρα. Ενώ ο κυπριακός λαός βιώνει δραματικά 45 χρόνια την τουρκική εισβολή και κατοχή, τα τουρκικά γεωτρύπανα σήμερα παραβιάζουν κατάφωρα και καταλύουν τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κύπρου και το κυπριακό εισέρχεται σε κρίσιμη φάση ανοιχτών διχοτομικών «λύσεων» κάτω από απειλές ενός νέου «Αττίλα».
4. Η τουρκική ισχύς
Κι επειδή από τη φύση τους οι δύο αστικές τάξεις επιδιώκουν την επέκταση των ορίων της κερδοφορίας τους, περιλαμβανομένης και της επέκτασης των συνόρων –πάντα στα πλαίσια και κάτω από τον έλεγχο του ιμπεριαλιστικού παράγοντα-, η δε ισχύς τους καθορίζει και τα όρια ή μη των εδαφικών τους επιδιώξεων, η Τουρκία προχώρησε πρόσφατα σε δύο κινήσεις επιβεβαιώνοντας την ισχύ της: α) εισέβαλλε στη βορειοανατολική Συρία, δημιουργώντας μία ζώνη- προτεκτοράτο, με πρόσχημα την προστασία της από τους «τρομοκράτες» Κούρδους, και β) προχώρησε σε μία τουρκολιβυκή συμφωνία καθορισμού των ΑΟΖ και μία στρατιωτική συμφωνία στήριξης της κυβέρνησης Σάρατζ της Τρίπολης. Με αυτό τον τρόπο δεσμεύει αυθαίρετα το μεγάλο μέρος του Αιγαίου και ένα σημαντικό μέρος του Λιβυκού πελάγους, παρακάμπτοντας ουσιώδη ελληνικά και κυπριακά κυριαρχικά δικαιώματα, σε Ρόδο, Κάρπαθο, Κάσο, Καστελόριζο, Κρήτη και Κύπρο, απαιτώντας παράλληλα τη σύμφωνη γνώμη της για κάθε διαδρομή αγωγών από την «ΑΟΖ της», ενώ ετοιμάζεται να στείλει γεωτρύπανο νοτιοανατολικά της Κρήτης, αμφισβητώντας τη Συνθήκη της Λωζάννης και προωθώντας τα σχέδια για τη «γαλάζια πατρίδα».
Από την άλλη πλευρά η ψήφιση του νόμου «EastMed Act» από τη Βουλή των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ, δίνει προβάδισμα στην τριμερή Συμφωνία Ελλάδας- Ισραήλ-Κύπρου, με την κατασκευή του σχετικού αγωγού μεταφοράς φυσικού αερίου προς την Ε.Ε.
Η Συμφωνία για τον αγωγό μεταφοράς, που άρον – άρον σκαρώθηκε και υπογράφτηκε με τυμπανοκρουσίες χθες από Ελλάδα – Ισραήλ – Κύπρο, ο οποίος σκάλωνε για χρόνια, εμφανίζεται σαν απάντηση στο τουρκολυβικό μνημόνιο που έρχεται να αμφισβητήσει την εγκυρότητά του και να αποτελέσει αντίβαρο στα τετελεσμένα που έχει δημιουργήσει. Ενώ βέβαια η τουρκολυβική συμφωνία δημιουργεί τετελεσμένα και μπορεί άμεσα να παράξει «έργο» με τα γεωτρύπανα έτοιμα να πιάσουν δουλειά στην ΑΟΖ που έχουν ανακηρύξει, η συμφωνία για τον αγωγό μεταφοράς φυσικού αερίου καμιά πρακτική σημασία δεν έχει, αφού πρόκειται για σχέδιο επί χάρτου, θα απαιτηθούν τεράστια ποσά και απροσδιόριστος χρόνος για την κατασκευή του και το σπουδαιότερο πρόκειται για έργο με τεράστιες τεχνικές δυσκολίες που το καθιστούν ασύμφορο οικονομικά σε σχέση με τις άλλες εναλλακτικές λύσεις που προτείνονται, γεγονός που σημαίνει ότι είναι αμφίβολο αν και πότε θα γίνει. Βασικός λόγος υπογραφής της συμφωνίας είναι να αποτελέσει ένα διαπραγματευτικό χαρτί στα χέρια της ντόπιας πλουτοκρατικής ολιγαρχίας αν συρθεί σε διαπραγματεύσεις ή αν οδηγηθεί στη Χάγη. Και δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι τη χθεσινή μέρα που υπογράφηκε η τριμερής συμφωνία, ο Ερντογάν έφερε εσπευσμένα στην τουρκική Βουλή για ψήφιση την εντολή για την αποστολή στρατευμάτων στη Λιβύη, στέλνοντας μήνυμα πως δεν θα διστάσει να κλιμακώσει την επεκτατική πολιτική του σε όλη την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και της Βόρειας Αφρικής.
5. Οι πιέσεις των ιμπεριαλιστών
Μετά απ’ αυτό, και κάτω από την πίεση των ιμπεριαλιστών, αναδύεται αβίαστα το ζήτημα του να οδηγηθούν οι δύο αστικές τάξεις, είτε στο αρμόδιο για το Δίκαιο της Θάλασσας, Διεθνές Δικαστήριο του Αμβούργου, είτε στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, μέσω ενός συνυποσχετικού (δηλ. τα δύο κράτη να συμφωνούν για την παραπομπή των διαφορών τους στη Χάγη), προκειμένου να λυθούν (;) ειρηνικά οι διαφορές. Η μεν Τουρκία με όλο το φάσμα των απαιτήσεων που απορρέουν από τη συνολική συνοριακή αμφισβήτηση της Λωζάννης, η δε Ελλάδα με τη διατήρηση του υπάρχοντος status quo. Προφανώς, βασικό στοιχείο είναι ο συσχετισμός δυνάμεων, αλλά και όλο το πλέγμα των συμφερόντων που απλώνεται και σε τρίτες χώρες. Σημειώνουμε, πως η αμερικάνικη πολιτική παραπέμπει σε σχέδιο συνδιαχείρισης, μέσω επανέναρξης των Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ), ενώ στο βάθος προβλέπει το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Το ντόπιο αστικό πολιτικό σύστημα δεν φαίνεται να έχει αντίρρηση και σύσσωμο προσανατολίζεται σε αυτή την κατεύθυνση. Το πρόβλημα που προς το παρόν αναφαίνεται, είναι η άρνηση της Τουρκίας να δεχθεί ένα συνυποσχετικό, γνωρίζοντας εκ των προτέρων ότι το ∆ιεθνές ∆ικαστήριο δεν μπορεί να ικανοποιήσει το σύνολο των τουρκικών διεκδικήσεων που μπορεί με τη δύναμή της να αποσπάσει, χωρίς αυτό να σημαίνει πως αν η τυχοδιωκτική πολιτική, οι πιέσεις και οι εκβιασμοί που ασκεί δεν αποδώσουν, θα αρνηθεί την προσφυγή στη Χάγη.
Σε καμία περίπτωση βέβαια, Αμερικάνοι, Ρώσοι, Ευρωπαίοι, αλλά και Κινέζοι ιμπεριαλιστές, δεν πρόκειται παρά το στρατηγικό κενό, την αστάθεια και τις ανακατατάξεις που παρατηρούνται στην περιοχή, να αφήσουν τη Μεσόγειο σαν τρόπαιο της τουρκικής αδιαλλαξίας.
Για την μεγαλοαστική τάξη της χώρας μας, που η έννοια της υποτέλειας και του «ξεπουλήματος» είναι συνυφασμένη με την ύπαρξή της, συζητείται ήδη από τον ίδιο τον πρωθυπουργό και τους πρώην υπουργούς Εξωτερικών Ντ. Μπακογιάννη και Ε. Βενιζέλο, αλλά και από Κ. Σημίτη και Στ. Μάνο, το θέμα ενός «έντιμου συμβιβασμού», μέσω της προσφυγής στη Χάγη, με προηγούμενη έμφαση και ένταση των ΜΟΕ πριν το συνυποσχετικό. Μάλιστα, η Μπακογιάννη έθεσε και το εκβιαστικό δίλημμα, ό,τι: «αν κάνουμε πόλεμο θα είμαστε μόνοι μας. Δεν θα έρθει κανείς να θυσιαστεί για εμάς». Από την πλευρά του ο Μητσοτάκης αφήνει ανοιχτό το θέμα της προσφυγής στη Χάγη, σχετικά με τον ορισμό της υφαλοκρηπίδας και των θαλασσίων ζωνών στο Αιγαίο και την Ανατ. Μεσόγειο, εφόσον εξαντληθούν, όπως δήλωσε, όλες οι δυνατότητες επίλυσης των διαφορών με την Τουρκία μέσα από τα ΜΟΕ, τις διερευνητικές επαφές και τον πολιτικό διάλογο.
6. Η στάση της πραγματικής Αριστεράς
Για το λαϊκό, αριστερό και κομμουνιστικό κίνημα, ο κίνδυνος ανάφλεξης στην περιοχή, σημαίνει νέες επώδυνες περιπέτειες για τους λαούς. Βασική σημασία έχει σήμερα, για την ανάπτυξη ενός αντιπολεμικού – αντιιμπεριαλιστικού κινήματος, η αποκάλυψη των πραγματικών αιτιών που γεννούν τα ελληνοτουρκικά προβλήματα, αιτίες που όπως είπαμε παραπάνω είναι σύμφυτες με τις επεμβάσεις των ιμπεριαλιστών και τα επιθετικά τους σχέδια για τον έλεγχο της περιοχής, αλλά και με την επεκτατική φύση και τους ανταγωνισμούς των επιμέρους αστικών τάξεων.
Είναι υποχρέωση της πραγματικής Αριστεράς να σταθεί στο πλάι των δύο καταπιεζόμενων λαών, διατρανώνοντας την πίστη της ότι μόνο ο ενιαίος αγώνας των καταπιεσμένων λαών και εθνών της ευρύτερης περιοχής της Μεσογείου, μπορεί να αντικρούσει τα φιλοπόλεμα ιμπεριαλιστικά σχέδια, τις επεκτατικές διεκδικήσεις και τις αλλαγές συνόρων, τους εθνικισμούς και σωβινισμούς και να χαράξει μία σταθερή προοπτική αντίστασης στους κατακτητικούς πολέμους και απαλλαγής από την ιμπεριαλιστική σκλαβιά και υποδούλωση. Στη χώρα μας το αντιπολεμικό αντιιμπεριαλιστικό κίνημα πρέπει με αποφασιστικότητα να καταγγείλει την αντιδραστική πολιτική της κυβέρνησης Μητσοτάκη, που προσπαθεί να υπηρετήσει και τα δύο αφεντικά, και την ΕΕ και τις ΗΠΑ, ξεπουλώντας κυριαρχικά δικαιώματα. Επιβεβαιώνεται για μία ακόμα φορά, πως κεντρικό καθήκον του αντιπολεμικού – αντιιμπεριαλιστικού αγώνα του λαού μας είναι η αποχώρηση της Ελλάδας από το ΝΑΤΟ και την ΕΕ, η απομάκρυνση όλων των αμερικάνικων στρατιωτικών βάσεων που αποδεικνύονται μοχλοί για την καθυπόταξη της χώρας και βάσεις πολέμου για την υποδούλωση των γειτονικών λαών.
Σήμερα και καθώς η κυβέρνηση διεκπεραιώνει και προωθεί για λογαριασμό των ισχυρών κρατών της ΕΕ και του μονοπωλιακού κεφαλαίου, όλα τα αντιδραστικά μέτρα άγριας οικονομικής εκμετάλλευσης και πολιτικής καταπίεσης των εργαζομένων, είναι ανάγκη ο αντιπολεμικός – αντιιμπεριαλιστικός αγώνας να δεθεί στενά με τον αγώνα της εργατικής τάξης και των πλατιών λαϊκών μαζών για την υπεράσπιση των ταξικών τους συμφερόντων από την άγρια επίθεση της άρχουσας τάξης και των μονοπωλίων.
Ενάντια στη γραμμή της «εθνικής ομοψυχίας» που προβάλουν τα αστικά, ρεφορμιστικά και ρεβιζιονιστικά κόμματα, για να καθυποτάξουν τους εργαζόμενους στο βωμό των συμφερόντων της αστικής τάξης και του ιμπεριαλισμού, οι εργαζόμενες μάζες πρέπει να σηκώσουν τη σημαία της αντιπολεμικής, αντιμονοπωλιακής, αντιιμπεριαλιστικής πάλης, ενάντια στην πολιτική της εξάρτησης και της εθνικής υποτέλειας, της φτώχειας και της εξαθλίωσης, να αγωνισθούν για την αποτροπή του πολέμου, για την ανατροπή της νεοφιλελεύθερης κυβερνητικής πολιτικής που είναι έτοιμη να εκχωρήσει κυριαρχικά δικαιώματα, προκειμένου να εξασφαλίσει κέρδη από το ξεπούλημα του υποθαλάσσιου πλούτου της χώρας.
Γράφει ο Ιωσήφ Σταυρίδης, μέλος της ΚΕ του Μ-Λ ΚΚΕ
